منگل هنرمندی که، در

               ملای عام تیرباران شد

 به خاطر گرامی داشت از زنده گی پربار و تیر باران بیرحمانه ی یک آواز خوان، یک شاعر و یک پهلوان نازنین بدخشان، استاد فیض محمد منگل بدخشی.       فیض محمد منگل یک نام ماندگار، از یک آواز خوان نامدار و نمادی از یک چهره ی جاودان و بی بدیل محلی می باشد. نامی، که حتی امروز در نبود او هم در صدر فهرست نوازنده گان، آوازخوانان و ورزشکاران عرصه ی پهلوانی بدخشان و بویژه شهرستان جرم استوار و پابرجا به چشم می خورد.

فیض محمد منگل، که تخلص او به کدام قوم و قبیله ی خاصی تعلق ندارد، انسان مهربان مرد قوی هیکل، شخص بزله گو و شوخ مزاج و همچنان آواز خوان حنجره طلایی ای میباشد که، در خطه ی نامور جرم بدخشان زاده و در دامان طبیعت سبز و پربرکت همین دیار فضل پرور، بزرگ شده است.

فیض محمد منگل افزون بر اینکه حایز استعداد والا در ورزش پهلوانی و هنر سرود خوانی بود، نمادی از یک شاعر شهیر محلی را نیز تشکیل میداد.

او در وصف طبیعت، میهن، دانش و آموزش شعر می گفت و یاران تیم هنری اش، این شعر ها و این ترانه های وی را با استفاده از ابزار موسیقی محلی؛ چون دمبوره، چنگ، دف و غیجک همراهی میکردند. او خود دمبوره نواز خوبی بود و به هنگام اجرای هنر آواز خوانی، سراینده ی دیگر محلی، عمدتا مرحوم خلیفه دوست محمد «مشهور به خلیفه دوست» از طریق نواختن رباب پارچه های او را رونق می بخشید.

پهلوان فیض محمد منگل علاوه بر سروده های شخصی خویش اشعار دیگر عرفانی، حماسی و تاریخی را، از شاعران نامدار زبان فارسی، چون حافظ، سعدی و مولانای بزرگ، انتخاب و به سبک موسیقی تاجیکی بدخشانی می خواند و از این راه به هنر و فولکلور دیار خویش غنای بیشتر می بخشید.

پهلوان فیض محمد منگل در جشن های شادی و محافل عروسی همدیاران خود، بدون تقاضای پول و اجرت، داوطلبانه و  با شور و شوق فراوان شرکت می ورزید و مورد تشویق و احترام همگان قرار می گرفت. او فقط به زبان فارسی تاجیکی شعر می گفت و به همین زبان ترانه می خواند.

من جناب پهلوان فیض محمد منگل را از نزدیک می شناختم. او همیشه لباس کرباس خط دار به تن و قاقمه ی پشمی دراز پهلوانی به شانه داشت. با متانت و سنگینی اما، بی کبر و بی غرور و چهره شاد، گام های متین می برداشت و در انظار عامه ظاهر می شد. خال سیاهی که بر پشت لب داشت، نیز ملاحت چهره اش را دوچندان می ‌کرد.

وقتی که باهم می دیدیم، به عنوان یک جوان همدیار، بر من خیلی محبت می کرد و در مقابل، به صفت یک آدم کلان و یک انسان مهربان، از احترام ویژه ی نگارنده نیز برخوردار بود.

شیر و شکر خوانی از ویژه گیهای دیگر کار های هنری او بود. پهلوان فیض محمد با فرزند خرد سال خود، نیاز محمد منگل، که دشمنان مردم افغانستان او را در هنگام نوجوانی به شهادت رساندند، شیر و شکر می خواند و به مردمش شادی می آفرید.

{شیر و شکر در هنر در موسیقی فولکلور، به سنتی گفته می شود، که در آن دو آواز خوان؛ یکی با صدای نرم، لطیف و کشیده و دیگری با آواز قوی، رسا و چابک، پارچه ای را به اجراء در می آورند.}

افزون بر اوصافیکه تا اینجا برشمرده آمدیم، فیض محمد منگل به عنوان مامور حفظ جنگل های دولتی، با قبول زحمات فراوان، در برابر معاش یا مزد ناچیزی که، یگانه وسیله ی تامین نان و لباس او و خانواده اش بود، از کوه به کوه، از باغ به باغ، از جنگل به جنگل و از دره به دره ی دشوار گذر بدخشان، با سواری اسب ضعیف پیکر خود می گذشت و از باغها، درخت های پسته و جنگل عامه حراست می نمود.

در دورانی که فیض محمد منگل به کار آوازخوانی و موسیقی می پرداخت، در افغانستان فقط یک رادیوی دولتی به نام «رادیو کابل» وجود داشت. هنر مندان افغانستان از گوشه و کنار کشور به این رادیو مراجعه می کردند و در صورت پسند شدن آواز، سرود می خواندند.

اما، برای فیض محمد منگل، به خاطر داشتن لهجه ی بدخشانی اش، این فرصت خیلی اندک بود.

بنابر این از وی فقط چند سرود محلی در رادیو «کابل» ثبت گردیده است.

پس از اینکه در سال های ۱۳۵۵ ـ ۱۳۵۶ در دوران ریاست جمهوری سردار محمد داود، اولین تلویزیون دولتی در این کشور شروع به فعالیت کرد، همین محدودیت لهجوی پابرجا ماند و بنا براین، او باز هم نتوانست پارچه های زیاد هنری، را بطور تصویری تقدیم عزیزان و ثبت آرشیو تلویزیون نماید.

فیض محمد منگل در تابستان سال ۱۳۵۸ خورشیدی، هنگامیکه ولسوالی «شهرستان» زاگاه و زیستگاهش، بدست شورشیان تندرو اسلامی همدیار و همتبارش «مجاهدین کرام!» سقوط کرد، بخاطر انجام کارهای فرهنگی - اجتماعی و استعداد فطری و اکتسابی اش در این زمینه ها، در پیش روی درب ولسوالی و در جلو چشم اهالی شهر، بیرحمانه تیرباران گردید و به ابدیت پیوست.

روح این مرد بزرگ و فرزند جوان مرگش شاد و خاطره های هر دو نازنین بدخشان زمین جاودان باد!

برای شنیدن آواز رسا و جاودان آقای منگل بالای ویدیوی زیر فشار دهید.

انگیزه و تایخچه ی

    سرود « کبگ دری»



این سرود زیبا و دلنشین که، به زبان فارسی دری سروده شده است و ترانه ی آن را امرالین کبیری آواز خوان خوش آواز تاجیکستانی با ساز و آهنگ ویژه ی خود به اجرا در آورده است، به اهمیت زبان مادری  ما فارسی گویان جهان اختصاص داده شده است.

این آهنگ دل نشین در بین فارسی زبان های تاجیکستان، افغانستان، ایران و دیگر سرزمین هایی که به زبان فارسی « در هر سه گویش فارسی، دری و تاجیکی» حرف میزنند، دوستداران و شنونده گان وافری دارد.

www.roznigar.com

سوم جنوری سال  ۲۰۲۵

یکی از دختر های برگزار کننده ی این نمایشگاه، که در بخش پذیرایی کار میکرد، به من چنین گفت:

ـ  این شهرک همه ساله به پیشواز جشن کریمیس، در شهر برگن، واقع در غرب ناروی، بنا می گردد.

این شهرک شکل یافته از خانه های کیکی و دارچینی، در واقعیت به عنوان یکی از بزرگترین نمایشگاه های کیکی جهان شناخته می شود. نام رسمی این شهرک Papperkakebeyen «شهر ساخته شده از خانه های کیکی و دارچینی» می باشد.

این بنا های جالب و رنگارنگ تشکیل دهنده ی آن از طرف کودکستان ها، مکتب ها، شرکت ها و هزاران خانواده ی ساکن شهر برکن، به رضا و رغبت خود شان ساخته می شوند.

شرکتی که، این کیک ها و این خانه ها را تسلیم می گیرد و به نمایش می گذارد، به نام Bergen   Sentrum AS  یاد می شود.

این شرکت در طول سال برای برگزاری این محیط جالب و دلنشین که، در ماه های نوامبر و دسامبر هزاران هزار جهانگرد و تماشاچی از آن دیدن می کنند، کار می نماید.

هدف از برگزاری این نمایشگاه مشهور اینها اند:

۱ـ  پول فروش بلیط یا تکت آن جمع آوری می گردد و برای ارایه ی  کارهای خیریه، بویژه به منظور کمک به کودکان نیازمند، به مصرف میرسد.

۲ـ  دوم اینکه؛ این نمایشگاه فرصت خوبی را برای نمایش هنر والا و خلاقیت کودکان، نوجوانان، جوانان، افراد خانواده ها و شرکت های سهم گیرنده در ایجاد این شهرک زیبا و تماشایی فراهم می آورد.

۳ ـ این نمایشگاه که، از سال ۱۹۹۱ به این سو، همه ساله، در آستانه ی جشن کریسمیس برگزار می شود، یکی از اهداف آن را ایجاد فضای شادی و دوستی و فراهم آوری آب و هوای کریسمس و جشن سال نو نیز تشکیل میدهد.

در مجموع این نمایشگاه که، در برگن و حتی در تمام کشور ناروی و جهان خیلی شهرت دارد، نمادی از همکاری و همبستگی را، برای ایجاد سرور و شادی در روز های رخصتی کریسمس، در آستانه ی جشن سال نو میلادی تشکیل میدهد.

عکس و فیلم ها از: روزنگار

آیینه و بازتاب آن در

         فرهنگ زبان فارسی!

واژه ی «چله»
         و معانی تقویمی،
              مذهبی و فرهنگی آن!

یلدای تاریخی ـ فرهنگی

           در راه پر فراز و نشیب!   

شب یلدا « تاریک ترین و دراز ترین شب سال » یکی از جشن های باستانی در تاریخ و فرهنگ آریانای کبیر بوده است که، برای سال ها و سده های متمادی، به تاریخ ۲۱ یا ۲۲ دسامبر، در نزدیکی نخستین روز زمستان برگزار می شود.

 این جشن تاریخی ـ فرهنگی باورهای مردمان آریانای کبیر را، پیش از ورود اسلام، از شبه جزیره ی عرب، به این سرزمین، به تصویر می کشد.

ر ـ جرمی «روزنگار»

۲۰ دسامبر ۲۰۲۳

   افسانه و افسانه گویی

             میراث ارزشمند فرهنگی!

هر سال، وقتی که شب های سرد، دراز، تاریک و دلتنگ کننده ی زمستان فرا می رسند، به یاد دوران کودکی خود بر می گردم.

 شب های افسانه یا به قول عامیانه «اوسانه» و اوسانه گویی در مخیله ام تداعی می گردند.

آری!

در گذشته ها و در دوره هایی که، مانند امروز تلویزیون، فیلم، پلی استیشن، ای پد، موبایل و حتی رادیو هم چندان نبود، خانواده ها، برای سحر کردن شب های دراز، سرد و تاریک زمستان، در خانه های ساخته شده از گل، سنگ و چوب و در زیر نور خیره ی چراغ های روغن زغر یا نفت سوز، به دور صندلی های چهار کنج می نشستند. بعضی از خانواده ها شاهنامه خوانی یا شیرجنگی میکردند و بعضی ها هم افسانه و افسانه گویی را وسیله ساعت تیری و شب گذرانی شان می ساختند.

افسانه های کهن که، با پیشرفت علوم و تکنولوژی زمینه های کاربرد شان خیلی کمرنگ شده است، داستان های سنتی و خیالی ای اند که، از ترکیب فرهنگ و اعتقادات یک جامعه شکل می گیرند و اکثرا ماجرا های مملو از پند و نصیحت را در دل خود جا داده اند.

 افسانه ها به عنوان یک میراث کهن اجداد، از پدران به ما به ارث مانده و از سینه به سینه، بطور شفاهی انتقال یافته اند.

 برخی از پژوهشگران عرصه ی فرهنگ به این باور اند که، افسانه ها از ماندگار ترین خاطرات دوران کودکی و مملو از ارزش های علمی و فلسفی برای ما می باشند. 

در گذشته ها افسانه گویی یک هنر خیلی با ارزش زمان را تشکیل می داد. افسانه گویان هم آدم های خیلی زرنگ و مهم و همچنان مورد احترام همگان بودند.

 افسانه گویی، نه فقط در بین مردمان فارسی زبان کشور ما، رواج داشت، بلکه در خیلی از شهر ها و روستا های ایران و تاجیکستان نیز به پیمانه ی وسیعی معمول بود. باری در یک کتاب خوانده بودم که در آن آمده بود.

آیا اسراییل می تواند

             حماس را نابود کند؟

 اسراییل پیوسته اعلام می دارد که، جنگ جاری را تا محو کامل گروه حماس ادامه میدهد. در اینجا میخواهیم این موضوع را به ارزیابی بگیریم و ببینیم که، آیا این یک کار ممکن است؟

دیروز به میانجی گری قطر آتش بس میان اسراییل و حماس، برای دو روز دیگر تمدید گردید. تمدید آتش بس که، حالا شش روزه ی اخیر که، در اثر فشار های جهانی بر اسراییل تحمیل شده است، زمینه را برای تامین مواد غذایی، دارویی و سوختی برای باشنده گان خسته از جنگ نوار غزه فراهم می آورد و این یک اقدام خیلی نیکو است.

روزنگار ـ ناروی

۲۹ نوامبر ۲۰۲۳

اسراییل به دنبال حمله ی غافل گیرانه ی نظامی گروه حماس، بر یک محفل رقص و آواز در یک کلوپ شبانه که، سحرگاه روز هفتم اکتبر به وقوع پیوست، به شمال غزه حمله کرد. تعداد زیادی را کشت. تعدادی را زخمی کرد و هزاران خانه، مکتب و بیمارستان را ویران و صدها نفر دیگر را گروگان گرفت. 

تل ابیب به دنبال این ماجرا عملیات گسترده ی، نظامی هوایی، حمله زمینی و دریایی را نیز، علیه حماس در نوار غزه براه انداخت که، گفته می شود طی این عملیات و بمارد ها حدود ۱۳ هزار شهروند نوار غزه کشته و هزاران نفر دیگر مجروح گردیده اند.

 اسراییل علی الرغم قبول آتش بس اخیر اصرار میدارد که، جنگ را تا از بین بردن آخرین فرد گروه حماس و به قول خود پاک سازی نوار غزه از وجود این گروه ادامه میدهد.

 مقتدر یفتلی، از دنیای کتاب و کتابخوانی میگوید!

سرعت‌ در کتابخوانی بيشتر به محتوا و سبک‌ نگارش نویسنده برمی ‌گردد. این دو فاکتور عمده می توانند خواننده را به طرف یک کتاب بکشانند و زمان خوانش آن را نیز کوتاهتر سازند.

برای مطالعه ی متن های خشک و دلگیر، بايد زمان بيشتر را در نظر گرفت.

فریاد و ضُجّۀ والدین (مادران و پدران) در ماتم سرایی به اسم افغانستان!

بانو ناطق: نماد دانش، شعر و تعهد اجتماعی

ینی فولینگ و دیدگاه های او در باره شهرداری سونفیورد

 گروه "حماس" را بیشتر بشناسیم!

با وجود اینکه، هر روز، از ورای امواج رادیو ها، صفحات روزنامه ها و تلویزیون ها، اخبار و گزارش های هولناکی را در مورد رویداد های مربوط به جنگ جاری حماس و اسراییل می بینیم و می شنویم، گمان نمی برم، همه ی ما و شما با سرزمین فلسطین، گروه های سیاسی ـ نظامی امروز و دیروز آن، بویژه گروه حماس آشنایی داشته باشیم.

تبصره ی « روزنگار»

۱۷ ـ اکتبر ۲۰۲۳

از این رو بی مورد نخواهد بود اگر، در اینجا، در مورد آشنایی کوتاه گروه حماس که، همین اکنون در گیر یک جنگ تمام عیار با کشور اسراییل است، اطلاعاتی را با همدیگر شریک سازیم.

حماس یعنی چه؟

 کلمه ی «حماس» در ذات خود یک واژه ی عربی است. به معنای؛ «تحریک، شور و هیجان.»

 اما، در دنیای سیاست «حماس» اسم گروه سیاسی ـ نظامی« حرکت مقاومت اسلامی فلسطین» را تبلور میدهد. اسم گروهی را که، در سال ۱۹۸۷ در جریان انتفاضیه ی اول فلسطینیان، پا به عرصه ی وجود گذاشت.

انتفاضیه چیست؟

حال که از انتفاضیه نام بردیم، لازم است، بگوییم که انتفاضیه چیست و انتفاضیه ی اول فلسطینیان یعنی چه؟ تا عده ای از خواننده گان ما، بخاطر کار برد این اصطلاح، دچار چالش فکری و سردرگمی ذهنی نگردند.

 اهداف پس پرده ی

           عملیات اسراییل! 

چگونه شاعر شدم؟

حیات الله نیازی توضیح میدهد:

 زادگاهم فیض آباد بدخشان، جنت نشان است. متولد سال ۱۳۲۳ هجری خورشیدی هستم. با از دست دادن پدر و مادر در آوان کودکی به سر پرستی عموی دلسوز و مهربانم، میرزا عبد الرزاق خان نیازی و مادر بزرگ مغفورم، از کودکی و نوجوانی پا به پایه ی جوانی گذاشتم.

از خانم عمویم بگویم. او چنان یک خانم مهربانی بود که، تا دیر زمان، از یتیم بودن خود چیزی نمی فهمیدم و او را مادر می خواندم و می شناختم.

روزنگار ـ ناروی

۱۲ـ اکتبر ۲۰۲۳

در ارتباط به یک

             دیدار کوتاه از مراکش!

در همین اواخر، سفری داشتم به، قاره ی آفریقا و در قلمرو آن، به کشور مراکش یا به نام دیگر، ماراکو. کشوری که از نگاه جغرافیایی در قسمت شمال غرب افریقا واقع شده است. در این کشور به شهر «تنی جر» رفتم و در حومه ی آن از منطقه ی تاریخی ـ فرهنگی «مار شانآن دیدن  کردم.

روزنگار

۴ـ اکتبر ۲۰۲۳

عزیزی؛ متخصص کشاورزی، توضیح میدهد!

خاک می تواند بهتر از ما، آثار تاریخی را حفظ کند

باستان شناسی و موزیم داری، دو عنصر بزرگ را در تاریخ و فرهنگ همه ی ملل جهان و از جمله، ما مردم افغانستان تشکیل میدهند.

طوریکه دیده می شود، در یکی دو سال اخیر به این دو ارزش فرهنگی نه فقط توجه صورت نمی گیرد، بلکه نشان هایی از این هم وجود دارند که، برای تضعیف و حتی از بین بردن کار در عرصه های نهایت مهم، تلاش هایی نیز در جریان اند.

روزنگار

جمعه ۸ سپتمبر ۲۰۲۳

انتخابات شهرداری در سانفیورد:

گفتگو با نامزد اول حزب کارگران

 انتخابات شهرداری در سونفیورد فقط یک رویداد معمولی نیست. این یک فرصت خوب برای ساکنان آن است، تا در جهاتی که شهر، در زمینه های آموزش، بهداشت، محیط زیست و اقتصاد خواهد رفت، تاثیر بگذارند.

این فرصت برای انتخاب رهبرانی است که، برای  کسب بهترین ها برای سانفیورد کار می کنند و به چالش ها و فرصت های منحصر به فردی توجه می نمایند که، این منطقه با آن رو برو است.

 خوشحالیم از اینکه، در رابطه به انتخابات شهرداری آینده ی شهر مان، با یک سیاستمدار پر شور و با تجربه، نامزد اول حزب کارگران، هنریک نوردال،  گفتگو بعمل می آوریم.

 روزنگار www.roznigar.com

چهار شنبه ۶ سبتمبر ۲۰۲۳

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

اگر گاهي به ويانا سفر داشتيد،

                                شانبرون را فراموش نكنيد!

شانبرون يكي از جاذبه هاي پر قدرت و مكان تاريخي ـ گردشگري در شهر ويانا، پايتخت اتريش أست.

گویند روزی امپراطور مقدس روم، قبل از ساخت قصر شانبرون، جهت شكار به اين منطقه میآيد و در آنجا چشمه ي مي بيند بسيار زيبا. لذا نام اين محل را شانبرون يعني «چشمه زيبا» می گذارند.

یونس مرادی، گزارشگر ارشد

 روزنگار اول سبتمبر ۲۰۲۳

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

در سال ١٥٦٩ اين منطقه توسط ماكسيميليان دوم امپراطور مقدس روم خريداري ميشود. اين كاخ كه، به علت حمله ترك هاي عثماني ويران شده بود، در سال ١٦٨٣ دو باره اعمار ميشود.

اما قصر موجوده شانبرون در سال ١٧٠٠ ميلادي بنا شد و مراحل ساخت آن تا سال ١٩٦٠ ادامه پيدا كرد.

پارک و ساحات سبز شانبرون ٢٠٠ هكتار زمين را احتوا ميكند، در اين پارک ٣٢ مجسمه قد بر افراشه اند  كه، در قرن ١٨ ساخته شده أست. قديم ترين باغ وحش در سال ١٧٥٢ در اين ساحه احداث گرديده أست.

شانبرون یکی از میراث های فرهنگی و کلتوری اتریش است که در سال ۱۹۹۶ در یونسکو به ثبت رسیده است. بازدید کننده گان شانبرون سالانه بیش از ۳ میلیون نفر می باشد. در این قصر ۱۵۰۰ اتاق وجود دارد که، صرف ۴۰ اتاق آن بروی جهان گردان باز می باشند.

ساختمان گلوریت

ساختمان گلوریت (پاورقی را بخوانید) به روی تپه ای در پارک کاخ شانبرون قرار دارد و منظره ای  باشکوهی قسمتی از وین را ارایه میدهد. این ساختمان اکنون یک کافه گلوریت را در خود جای داده است.  در اینجا می توانید منتظر شیرینی های خوش مزه و تماشای منظره ی فوق العاده از شهر وین باشید. صبح روز های یکشنبه صبحانه با موسیقی زنده از کلاسیک گرفته تا جاز در اینجا توزیع و اجرا می گردد.

یادداشت نگارنده:

 (گلوریت یک ماده ی معدنی است که، از نگاه شکل ظاهری مانند بلور های شفاف یا نیمه شفاف، به رنگ های مختلف؛ معمولا زرد، قرمز، سبز و آبی می باشد. این ماده ی معدنی معمولا در تشکیل کانی های سیایکاتی مشارکت دارد و در انواع مختلف به وجود می آید.

گلوریت به دلیل زیبایی و تنوع رنگی اش معمولا در جواهر سازی  و تزیینات استفاده می شود و مهمترین منبع آن کان بریتوم می باشد.)

تحفه ای از

           کوچکترین

                      کشور جهان!

وقتی که، آدم برای اولین بار آهنگ سفر به کشور واتیکان، یا کوچکترین کشور جهان و مقر کاتولیک ترین کلیسای جهان می نماید، در ذهن او فقط کوچکی و مذهبی بودن این کشور تجلی می کند.

اما، زمانیکه شخص عملا به این کشور وارد می شود، چیز های دیگری را نیز می بینید که، از پیش آن ها را تصور کرده نمی تواند.

من امسال، در مسیر راه ترکیه، از این کشور کوچک، ولی پر نام و نشان، عبور کردم.  در این کشور ساعاتی را برای دیدن و فهمیدن ویژه گی های آن، ازجمله  ارزش های فرهنگی و تاریخی اش سپری نمودم.

روز های تابستان بود. روز های خیلی گرم. با گرمای ۴۰ درجه ی «بالای صفر». آفتاب سوزان بر همه جا می درخشید. با شوق و هیجان فراوان به کشور شاهی واتیکان وارد شدم.  با وجود درخشش  اشعه ی آفتاب جانسوز و گرمای طاقت فرسای آن روز، دیدم که، هزاران هزار سیاح و جهانگرد، احتمالا از همه ی نقاط جهان، به تماشای این کشور معروف و از نگاه  تاریخی معطوف، آمده بودند.

جهان گردان و تماشاچیان آنقدر مشغول تماشا و حیرت زده ی ارزش های فرهنگی ـ تاریخی واتیکان به نظر می آمدند که، گویی، سنگ شده اند و  تموز و گرمای نیمه روز اش، بالای شان هیچگونه اثری ندارد.

آری!

 واتیکان کوچکترین کشور مستقل جهان است و تخمینا ۸۰۰ " نفر جمعیت دارد. مساحت آن حدود ۴۴ هکتار یعنی «کمتر از یک کیلومتر مربع» می باشد. این کشور در قلب شهر روم، پایتخت کشور زیبای ایتالیا موقعیت دارد.

 گویند کوچکی این کشور به حدی است که، آدم می تواند در مدت ۴۰ تا ۴۵ دقیقه، دورا دور آن را، با پای پیاده، برود.

واتیکان هرچند  از لحاظ مساحت کوچکترین کشور جهان به شمار می آید اما، از لحاظ معنوی، تاریخی و فرهنگی خیلی بزرگ و پر محتوا می باشد. واتیکان بنابر اینکه، مقر کلیسای کاتولیک روم است، ارزش مذهبی والایی نیز دارد.

 این کشور دارای ساختمان های مجلل، با تاریخچه های مختلف و پدیده های دیدنی زیادی می باشد. آنچه که، برای من، در دیدار اول از کشور واتیکان خیلی جالب بود و بسیار تجلی کرد، عبارت اند از:

۱- ساختمان های تاریخی ـ فرهنگی

ـ بنای «پیتر» که در واقع مقر کلیسای سن پطرس می باشد.  این بنا آن قدر پیشینه ی تاریخی دارد که، می گویند، کار ساخت آن در سال ۳۲۳ میلادی شروع گردیده بود.

۲ ـ کاخ «آپستولی» که، از آن به عنوان محل اقامت پاپ و مرکز مدیریت کلیسا استفاده می شود.

۳ ـ کاخ «نیکولتین» یا محلی که برای جلسات رسمی و مراسم مذهبی به کار می رود.

۴ ـ کاخ «بلونی» که، به عنوان موزه ی معروف واتیکان اثار هنری و تاریخی را در خود جا داده است.

۵ ـ «موزه ی واتیکان» شامل مجموعه های هنری آثار باستانی و انتزاعی می باشد.

۶ ـ «برج میشل آنژلو» که، از سال ۱۳۸۰ به عنوان برج ساعت واتیکان شناخته می شود.

۷ ـ  کتابخانه ی واتیکان که دارای یکی از مجموعه های کتب قدیمی و با ارزش جهان به شمار می آید.

۸- گارد های امنیتی

دیدن گارد های امنیتی واتیکان در پهلوی دروازه های آن، با لباس های ویژه ای که به تن دارند، نیز خیلی جالب است. این گارد ها دو نوع اند:

ـ گارد سویس، که با کشور سویس ربط دارد و از سده ی ۱۶ به این سو در خدمت پاپ قرار دارند. اعضای این گارد باید شهروند سویس باشند. دین شان کاتولیک باشد و آموزش های نظامی نیز دیده باشند.

ـ گارد پونتیفیکال نیز، به عنوان نیروی پلیس، که شمار بیشتر آنها از ایتالیا و دیگر کشور های اروپایی هستند، امنیت واتیکان را می گیرند.

۹- شرایط کسب شهروندی

 دریافت شهروندی کشور واتیکان شرایط ویژه ی خود را دارد. به گونه ی زیر:

۱ـ عضو گارد سویس باید شهروند کشور سویس باشد.

۲ـ  به عنوان کشیش ، راهب، یا اعضای مذهبی مختلف در کشور واتیکان باید خدمت نماید.

در مجموع متقاضی دریافت حق شهروندی واتیکان باید به نوعی برای این کشور و در راس آن پاپ خدمت نماید. در غیر آن زمینه های دیگر برای دریافت حق شهروندی در این کشور وجود ندارد.

۱۰ - ازدواج نکردن راهبان

در کلیسای کاتولیک که واتیکان نیز جزء آن است، راهب‌ها عادتًا، به عنوان افرادی که، به عمل خدمت کلیسا و خداپرستی متعهد می شوند، ازدواج برای انها مجاز نیست.

 به عبارت دیگر، راهب‌ها به تعهد به عمری مجردی ملزم می‌شوند و از ازدواج خودداری می‌کنند.

۱۱ - نظام دولتی

نظام واتیکان یک مونارشی مطلقه «حکومت مطلقه یا تک نهادی» می باشد که، تحت نظر و رهبری پاپ اداره می شود.

۱۲ - سیستم قضایی

واتیکان برای بررسی خلاف رفتاری های روحانیون سیستم عدلی و قضایی خود را دارد، که به نام " دادگاه تریبونال واتیکان" یاد می‌گردد.

۱۳- سفاتخانه ها

واتیکان در بسیاری از کشور ها سفارتخانه دارد. این کشور همچنان در شماری از سازمان های بین المللی عضویت و نماینده دارد. سفرای این کشور قاعدتا نماینده گان پاپ نامیده می شوند، نه نماینده ی دولت واتیکان.

متن و تصاویر از: ر - جرمی

سرقت ادبی، یعنی
دزدی مال دیگران!
   

" سرقت" واژه ی عربی‌، مروج در زبان فارسی، به معنای " دزدیدن و دزدی کردن است" و عبارت «سرقت ادبی» به معنای استفاده از آثار و نوشته های دیگران، به نام خود، بدون اجازه ی نویسنده، سراینده ی شعر و یا آفریده گار یک اثر هنری می باشد.

سرقت ادبی یا دزدی نوشته ها و آثار دیگران، افزون بر اینکه، یک کار غیر اخلاقی و نادرست است، در کشور ها و جوامعی که، در آنها قانون حاکمیت میکند، یک جرم دانسته می شود و مجرمین محکوم به پرداخت جریمه های سنگین می گردند. در افغانستان پیش از شروع بحرانهای ۴۰ سال اخیر چنین بود.

روزنگار ۲۸ آگوست ۲۰۲۳
رحیم الله ـ جرمی
ــــــــــــــــــــــــــ
با روی کار آمدن فیسبوک و شمار دیگری از رسانه های غیر معتبر، دزدی نوشته ها یا آثار دیگران ابعاد وسیعتری را به خود اختیار نمود و متأسفانه، در حال حاضر، مرجعی برای کنترل آن هم وجود ندارد و یا حد اقل به این کار های خلاف و ناروا، توجه ای صورت نمی گیرد.
آنکه سرقت ادبی می کند، حق مالکیت معنوی نویسنده ی اول را نادیده می گیرد و از این طریق اعتبار و انگیزه ی ایجاد آثار و نوشته های جدید را کاهش بخشیده بر جامعه ی نویسنده گان و روحیه ی خلاقیت تاثیر بدی می گذارد.
در زیر مهمترین انگیزه های کسانی را که، به دزدی آثار و نوشته های دیگران دست می زنند، متذکر می شویم:

۱ـ ناتوانی فردی و رقابت نا سالم
بعضی از دزدان نوشته ها و سارقین آثار دیگران، به دلیل احساس کمبود خلاقیت و توانایی در ایجاد آثار و نوشته ها در وجود خود، سرقت ادبی می کنند و از این طریق سعی می کنند خود را به عنوان یک نویسنده و یا آفریده گار یک اثر معرفی نمایند.
مثلا می بینند که، یک دوست یا یک رقیب شان، در صفحه ی فیسبوک یا کدام رسانه ی دیگر، یگان شعر یا یگان چیزی نوشته است. این آدم ها که، خود توانایی نوشتن را ندارند، برای اینکه خود را از دوست یا رقیب خود کمتر نشان ندهند، نوشته های دیگران را می دزدند و به نام خود شان نشر می کنند.
مگر اینها نمی دانند که، با افشا شدن گوشه ای از این دزدی ها، همه ی کارکرد های شان نقش بر آب میگردند.

۲ـ انگیزه ی دریافت پول
شماری از دزدان آثار ادبی و هنری، اثار و نوشته های دیگران را کپی یا رو نویس می کنند و به عنوان نوشته ی خود آن را به رسانه ها می فروشند. این آدم ها می خواهند از این طریق هم پول و هم شهرت کادب کسب کنند.

۳ـ کمبود وقت
بعضی کسانیکه علاقمند یا مکلف به نوشتن یک متن یا ایجاد یک اثر، در یک وقت کوتاه هستند، به سرقت ادبی روی می آورند و از این کتاب و آن کتاب، این روزنامه و آن پایگاه اینترنتی، پاراگراف هایی را می دزدند. آن ها را سر هم می گذارند و بدین ترتیب و به زعم خود، اجرای مکلفیت می کنند. اینها بعضی اوقات یک مطلب را از زبان های خارجی ترجمه می کنند و آن را به نام خود نشر می نمایند. من خود روزانه شمار زیادی از اینگونه «نوشته» ها را در فیسبوک مشاهده میکنم.

۴ ـ بی احترامی به مالکیت معنوی
سرقت گران نوشته های دیگران، یا مفهوم و معنای حق مالکیت معنوی دیگران را نمی فهمند و یا اینکه، آن را نادیده می گیرند.
اینها اصلا نمیدانند که، حق مالکیت معنوی چیست؟ چرا نباید نوشته های دیگران را دزدید و به نام خود نشر کرد؟ این نافهمی ها ممکن است باعث دزدی آثار دیگران گردند.
به هر حال دزدی اثار دیگران کار خوبی نیست. نگارنده نیز چند بار دزدی نوشته های خود را در رسانه های نارویژی و فیسبوک شاهد بوده ام.

[ آنچه خواندید، یک نگاه فردی است و مخاطب خاصی ندارد]

تدویر محفل یادبود از واصف باختری

اخیرا محفل ياد بود و تقدیر  از  کارکرد های شاد واصف باختري، از طرف سفارت افغانستان وین، در هوتل آريانا، دایر گرديد.

به گزارش مهندس مرادی، خبرنگار ارشد روزنگار، در اين محفل سخنرانان پيرامون شخصيت ادبي و فرهنگي استاد باختري ابراز نظر نموده، از خدمات ايشان در عرصه ادبيات زبان فارسي، اظهار سپاس و قدر داني نمودند.

در اين محفل محترم منيژه باختري، دختر اقای باختری و فعلا سفير كبير افغانستان در اتريش،  بيانيه ای ابراز نمود كه، در زیر می توانید آن را بشنوید:

گرد همایی اعتراضی در  شهر وین

 در در دومین سالروز تحویل دهی حکمروایی افغانستان به گروه طالبان، شهروندان افغانستان مقیم اتریش، یک گرد همایی اعتراضی را، در شهر وین ترتیب داده بودند.
سخنرانان این گردهمایی، منجمله دکتر صاحبنظر مرادی، برخورد های طالبان را در برابر مردم افغانستان تقبیح کردند و برای برون رفت از وضعیت اسفبار کنونی، روش هایی را ارایه دادند.
در زیر قسمتی از بیانیه آقای مرادی را می شنوید.

بزرگترین قتلگاه و 

محبوبترین بنای ایتالیا!

زن مفت و خزانه غیب!

کریم صاحب گنج قارون شد!

داستان واقعی بقلم: محمد زمان نیکرای

روزنگار: زمان نشر
۱۸- آپریل ۲۰۲۳

 گزارش روزنگار از اتریش

به ادامه تهیه و پخش گزارش‌های فرهنگی روزنگار از کشور های مختلف، این بار آقای مرادی، خبرنگار ارشد روزنگار، با محترم غوث الدین میر، رییس کانون فرهنگ افغانستان در اتریش، گفتگویی بعمل آورده و گزارشی تهیه کرده است.
آقای مرادی از رئیس این نهاد در مورد فعالیت های این کانون و درباره ی چگونه گی وضعیت مهاجرین و پناهنده گان افغانستانی در اتریش پرسش هایی بعمل آورده است که، پرسش ها و پاسخ ها را در ویدیوی زیر  باهم بییننده میباشیم‌.

گفتگوی "موش" با "خرس"

تصویری از شهر دوشنبه

همکار روزنگار، مهندس مرادی، زیبایی ها و پیشرفت های کشور همزبان مان، جمهوری تاجیکستان و مرکز ان، شهر دوشنبه را اینطور به تصویر می کشد:

 رباعی بخوانید!

در سده ی بیست و یک، به عصر حجرم
پسمانده تر از نیا و جد و پدرم
رسمی که به جان و مال ما حاکم شد
گویی به تناسخم، نه نسل بشرم
●●●                     
مسجد ملا، مکتب و رهبر ملا
در چار طرف، حاکم کشور ملا
از دانش و یا تخصص و علم روز
اسمی نبود، به رآس دفتر ملا
●●●                     
توضیح یک واژه
تناسخ یا تجدید حیات نوعی از اعتقاد فلسفی- مذهبی است که، بر اساس آن جوهر غیر فیزیکی یک موجود زنده، پس از مرگ بیولوژیکی، زنده گی جدیدی را در شکل یا پیکر فیزیکی متفاوت آغاز می‌کند.

اسم سر آینده ی رباعیات، به دلایل امنیتی محفوظ است.

سخن روز

عربستان سعودی، روسیه و متحدان تولیدکننده نفت آنها روز یکشنبه اعلام کردند که، دریک تلاش آشکار‌ا برای افزایش قیمت ها، تولیدات نفت خود را به میزان نزدیک به ۱ عشاریه ۲ میلیون بشکه در روز یا بیش از یک درصد از عرضه جهانی کاهش خواهند داد. این خبر را روزنامه ی نیویارک تایمز در صفحه ی تویتر خود دیروز به نشر رسانیده است.

آیا این اقدام نشانی بر این است که، خاندان شاهی عربستان سعودی دارد آهسته آهسته دست خود را از دامان رهبران ایالات متحده به دور می کنند و به سیاست‌های اقتصادی- سیاسی جهانی روس ها می پیوندند.

به باور ما نه!

این سیاست عربستان سعودی زود گذر، منفعت جویانه و فریبنده کارانه خواهد بود. پیوند های اعراب دور و بر خانه ی خدا، به قول آیت‌الله خمینی با [ شیطان بزرگ] خیلی محکم و گسست ناپذیر است و گسست ناپذیر خواهد ماند.

زنان غنیمت جنگی برای طالبان

تجلیل از نوروز در استانبول

شهروندان افغانستان، مقیم ترکیه، در نقاط مختلف این کشور، طی محافل شانداری از حلول نوروز و آغاز سال ۱۴۰۲ خورشیدی تجلیل بعمل آوردند. یکی از این محفل ها شهر استانبول و در رستوران آریانا ترتیب شده بود. چند تن از عضای هیات تحریر پایگاه انترنیتی روزنگار نیز به این محفل دعوت شده بودند. روزنگار با استفاده از وقت، به این مناسبت با محترم احمد شفیع انوری، یکی از برگزار کننده های این جشن نوروزی و از مسوولان رستوران مذکور، گفتگوی کوتاهی دارد که، در ویدیوی زیر آنرا می بینید و می شنوید.

مرضیه آزاد هم، به روزنگار پیوست

نشریه ی انترنیتی روزنگار، پا به پای انکشاف شکلی و محتوایی خود سعی میکند، تا ژورنالستان، نویسنده گان، شاعران و سایر فرهنگیان را به دور خود جمع نماید.

روزنگار تلاش دارد تا به همکاری این عزیزان، رسالت نشراتی خود را به شکل بهتر انجام دهد و به گونه ی موثر تری گزارشگری و روشنگری نماید.

روزنگار - استانبول

۲۸ - مارچ ۲۰۲۳

کنسرت نوروزی دو ساحل

دیروز در سالون تیاتر لاهوتی، در شهر دوشنبه، پایتخت جمهوری تاجیکستان، کنسرت شانداری، به مناسبت نوروز و سال نو برگزار شده بود.

در این کنسرت هنرمندان افغانستانی و تاجیکی هنرنمایی کردند. محمد یونس مرادی عضو گروه تحریر و خبرنگار پایگاه انترنیتی روزنگار، در این زمینه با تنظیم کننده ی این کنسرت، اقای صالح جمعه خان گفت و شنودی بعمل آورده است که، در زیر آن را، همراه با ویدئو های دیگر مربوط به این جشن می بینید و می شنوید.

نوروز رمز پیوند انسان با طبیعت

بقلم: محمد زمان نیکرای

بها ر و و طن

روزنگار ۱۷ مارچ ۲۰۲۳

بقلم: ظاهر ظفری

نوروز خجسته و فصل بهار سرسبز، مبارک باد!

تاجیک های جهان، از جمله شهروندان جمهوری تاجیکستان، همه ساله حلول نوروز و سال نو را، بگونه های مختلف، گرامی می‌دارند.
تاجیک های شهر دوشنبه، به پیشواز نوروز خانه تکانی می کنند. لباس های نو آماده می‌سازند و حلول سال نو و نوروز باستان را به همدیگر تبریک میگویند.
در ویدئوی زیر بانو برنا، دختر خانم تاجیک، ضمن توضیحات کوتاه در مورد آماده گی های نوروزی، فرارسیدن این روز را، از طریق آقای مرادی، خبرنگار روزنامه ی آنلاین [روز نگار] در شهر دوشنبه، به همگان تبریک میگوید.

خبرنگار روز نگار

 مارچ ۲۰۲۳ دوشنب   

علت وقوع زمین لرزه ی ترکیه، از نگاه یک ملا